Pokolenie młodych Polaków mimo sprzyjających okoliczności pozostaje niezaradne finansowo. Posiada niewielką wiedzę finansową, nie potrafi zarządzać budżetem i zadłuża się na potęgę. Powody takiego stanu rzeczy bywają różne, jednak niewątpliwie jednym z najważniejszych jest zaniedbanie przez rodziców edukacji finansowej. Jak uniknąć takich problemów i zapewnić potomstwu bezpieczny start w dorosłe życie? Jak edukować dzieci w dziedzinie finansów?
Dlaczego warto zająć się finansową edukacją dziecka?
Jak pokazują liczne badania, młodzi Polacy nie wiedzą zbyt wiele na temat zarządzania budżetem, mają problemy z bieżącym regulowaniem swoich zobowiązań, a mimo to niezwykle chętnie sięgają po kredyty i karty kredytowe. Winę za taki stan rzeczy ponoszą przede wszystkim rodzice.
Szkoła nie zapewnia gruntownej socjalizacji finansowej, a jeśli już oferuje lekcje przedsiębiorczości to dopiero na etapie edukacji w liceum czyli zdecydowanie zbyt późno. Zainteresowanie światem finansów pojawia się u najmłodszych w wieku zaledwie kilku lat, dlatego już od maleńkości warto wprowadzać dziecko w temat zarządzania pieniędzmi – liczenie w tej kwestii na szkołę nie będzie zbyt rozsądne. Ciężar finansowej edukacji spoczywa, i nawet w przypadku ewentualnych zmian w szkolnictwie spoczywać będzie, na barkach rodziców. To właśnie postawy rodziców wobec pieniędzy są niezwykle chętnie naśladowane przez maluchy, a popełniane błędy równie często powielane.
Chcąc chronić dziecko przed nadmiernym zadłużaniem się, problemami z płynnością finansową oraz życiem od pierwszego do pierwszego, będącymi wynikiem niewiedzy, warto o socjalizacji finansowej pomyśleć z odpowiednim wyprzedzeniem. Edukacja finansowa to ponadto doskonały sposób na naukę przedsiębiorczości, rozwijanie kreatywności oraz umiejętności dostrzegania okazji i ich wykorzystywania. Który rodzic nie chciałby, by jego dziecko posiadało takie cechy charakteru?
Kiedy należy zacząć?
Socjalizację finansową warto rozpocząć możliwie najwcześniej. Ważne jest jednak, by jej intensywność i stopień zaawansowania dostosować do możliwości malucha oraz jego zainteresowań. Nie każdy czterolatek znajduje się na takim samym poziomie rozwoju, stąd też nie można w jednoznaczny sposób odpowiedzieć na pytanie dotyczące optymalnego momentu na rozpoczęcie finansowej edukacji dziecka.
Należy mieć jednak świadomość, iż edukacja finansowa to nie tylko czas wspólnie spędzony z maluchem na rozmowach o pracy i pieniądzach, ale także dawanie dobrego przykładu na co dzień. Dzieci niezwykle bacznie obserwują otaczającą je rzeczywistość i chętnie naśladują postawy i zachowania rodziców. Mając to na uwadze, warto przeprowadzić gruntowną analizę swojego zachowania i spróbować wykluczyć z niego te elementy, które nie mają zbyt pedagogicznego charakteru. Co więcej, rozsądnie będzie wyrobić w sobie pewne nawyki, które z czasem będą powielane przez dziecko – np. oszczędzanie.
Jak edukować finansowo dzieci?
Dawanie dziecku dobrego przykładu to jedno, jednak nie należy zapominać o innych działaniach edukacyjnych, które pozwolą mu zrozumieć jakimi prawami rządzi się świat finansów i jakie niesie za sobą zagrożenia.
Finansową socjalizację dziecka warto rozpocząć od nauki odróżniania pieniędzy od innych przedmiotów. Doskonale do tego posłuży skarbonka, do której maluch będzie wrzucał wszystkie otrzymane, bądź znalezione w domu monety i banknoty. Kiedy już nauczy się liczyć, warto zatroszczyć się o naukę odróżniania nominałów oraz liczenia wartości zgromadzonych w skarbonce pieniędzy.
Wartość pieniądza
Kolejnym etapem finansowej edukacji malucha powinno być uświadomienie mu wartości pieniądza. Lekcję taką najlepiej przeprowadzić w sklepie i zaangażować dziecko chociażby w poszukiwanie produktów z listy zakupów, porównywanie cen różnych produktów oraz liczenie wysokości rachunku. Lekcja taka powinna uświadomić maluchowi, że posiadanie niewielkiej kwoty pieniędzy nie pozwala na spełnienie wszystkich zachcianek. Dalszym krokiem jest nauka oszczędzania i gromadzenia środków przeznaczonych na realizację większych marzeń.
Do skarbonki grosik wrzuć
Wraz z rosnącą świadomością i wiekiem, warto pomyśleć o kieszonkowym dla dziecka. Posiadanie własnych pieniędzy to z jednej strony satysfakcja, zaś z drugiej liczne pokusy i swoisty egzamin dojrzałości. By uniknąć niepotrzebnych nieporozumień, warto już na początku ustalić z dzieckiem optymalną kwotę kieszonkowego oraz jej przeznaczenie. I najważniejsze – trzymać się ustalonych zasad! Jakiekolwiek dodatkowe wspieranie budżetu dziecka zniweczy wielomiesięczne starania i uzmysłowi mu, że pojawiające się problemy natury finansowej rozwiązywać będą za niego rodzice. Jak radzić sobie w takich sytuacjach? Zamiast zwiększać kwotę kieszonkowego co kwartał, rozsądniej będzie zaoferować dziecku oprocentowaną pożyczkę. Zrozumie dzięki temu, że natychmiastowe spełnianie większych zachcianek wiąże się z dodatkowymi kosztami. Rozwiązaniem, które może wprowadzić do nauki element zabawy może być posłużenie się finansowymi grami edukacyjnymi, uczącymi przedsiębiorczości i planowania.
W celu promowania oszczędzania, dobrze będzie również zaproponować procentowaną lokatę (oczywiście, jest to propozycja skierowana do starszych dzieci, kilkunastoletnich). Taka praktyczna lekcja o produktach bankowych z pewnością przyniesie znacznie trwalsze efekty aniżeli godziny spędzone na wspólnych rozmowach o korzyściach i zagrożeniach lokat oraz kredytów. Możliwość popełniania błędów i ponoszenia ich konsekwencji, to niewątpliwie najlepsza lekcja o finansach dla młodego człowieka.
Autorem wpisu gościnnego jest Jakub Górecki – ekonomista z pasji i zamiłowania, redaktor bloga MySaver o rozsądnym oszczędzaniu i inwestowaniu.
Jakie są Wasze doświadczenia w obszarze edukacji finansowej Waszych pociech? W komentarzach pod postem podzielcie się ze mną swoimi sposobami na wprowadzenie maluchów w finansowy świat.
Ściskam,
Karola
